بیش‌فعالی/کمبود توجه (AD/HD) :
بیش از هر زمان دیگری، برای درمان AD/HD از نوروفیدبک استفاده شده است. ۸۵-۸۰% کودکان مبتلا به AD/HD به وسیله نوروفیدبک بهبودی کامل می‌یابند.
اضطراب (Anxiety) :
گفتاردرمانی
جامعترین سایت گفتاردرمانی
کلمات کلیدی
بایگانی
- بهمن ۱۳۹۵ (۱)
- مهر ۱۳۹۳ (۶)
- شهریور ۱۳۹۳ (۱۰)
آخرین مطالب
- ۹۵/۱۱/۲۹لینک های مفید
- ۹۳/۰۷/۱۴اثرات متعاقب کاهش شنوایی
- ۹۳/۰۷/۱۴راحع به سمعک چه می دانید؟
- ۹۳/۰۷/۱۳شنوایی نوزادان و غربالگری آن
- ۹۳/۰۷/۱۳مراحل بلع طبیعی انسان
- ۹۳/۰۶/۲۴کاربردهای نوروفیدبک
- ۹۳/۰۶/۲۴ده توصیه برای داشتن صدای خوب
پیوندهای روزانه
شاید یکی از مهمترین سوالاتی که در ذهن والدین و آموزگاران در برخورد با کودک مبتلا به لکنت نقش می بندد این باشد که حال که این مشکل برای کودک پیش آمده ما باید چگونه برخورد کنیم و چه وظیفه ای داریم ؟
نکات زیر می تواند شما را در برخورد با این کودکان راهنمایی نماید . سعی کنید این توصیه ها را جدی بگیرید و در صورت نیاز به توضیح بیشتر با یک آسیب شناس گفتار و زبان یا کارشناس گفتار درمانی مشورت کنید :
۱- کودک را همان گونه که هست بپذیرید و این پذیرش را از طریق رفتار های خود به کودک تفهیم کنید . سعی نکنید کودکان را با هم مقایسه کنید و تفاوت های فردی آنها را به رخ یکدیگر بکشید چرا که هر کودکی با ویژگی های منحصر به فرد خودش متولد شده و نباید به خاطر این تفاوت ها مورد مذمت یا ستایش بی جا قرار بگیرد .
داشتن یک صدای خوب برای همه ی مردم اهمیت دارد این موضوع برای افرادی که بنا به اقتضای شغلی شان استفاده کنندگان حرفه ای از صدا می باشند یعنی معلم ها، خوانندگان حرفه ای ،قاریان قرآن ،گویندگان و افرادی از این قبیل اهمیت دوچندان دارد. در اینجا به اختصار به ۱۰ مورد برای داشتن کیفیت صوتی بالاتر اشاره می کنیم . مواردی که رعایت کردنشان ساده و رعایت نکردنشان به شدت مشکل آفرین خواهد بود.
- از بلند صحبت کردن و داد زدن بپرهیزید.
- پس از ۱ ساعت استفاده ی مداوم از صدا حداقل ۵ دقیقه به حنجره تان استراحت دهید.
- از صاف کردن مکرر گلو یا سرفه های زیاد بپرهیزید. در صورتی که علت سرفه بیماری می باشد سریعا نسبت به درمان مناسب آن اقدام نمایید .
لکنت دوران کودکی پدیده ی پیچیده ای است که از دیدگاه های مختلفی آن را مورد بررسی قرار می دهند.
طبقه بندی لکنت دوران کودکی از دیدگاه علامت شناختی
در این دیدگاه بنا به تظاهرات و ویژگی های لکنت در کودکان ، سه طبقه زیر را می توان قائل شد:
۱ – لکنت اولیه (آغازین) :
این نوع لکنت به حالتی نسبت داده می شود که در آن کودک :
- تنش و اضطراب ندارد
انواع اختلالات صوت
انواع مختلفی از اختلالات صوت در میان افراد میتلا دیده می شود . در نوع تقسیم بندی اختلالات صوت ، این اختلالات به دو دسته اختلالات عضوی و روانزاد تقسیم بندی می شوند :
- اختلالات عضوی
لکنت زبان چیست
لکنت زبان یک اختلال ارتباطی است که بیش از ۵۰ میلیون نفر در دنیا به آن مبتلا می باشند و شیوع آن در افراد مذکر تقریبا ۴ برابر افراد مونث است .
لکنت عبارتست از آشفتگی در روانی طبیعی و الگوی زمانبندی گفتار و خصوصیات اولیه آن شامل یک یا تعداد بیشتری از موارد زیر است :
أ- وقفه هایی در تولید صداهایا هجاها
ب- تکرار صدا یا هجاها
ت- کشیدن صداها
ث- تولید کلمات با تلاش زیاد
ج- شکستن کلمات
ح- به میان انداختن صداهایی همچون : اوم، اِاِاِ … درحین صحبت کردن
خ- رفتارهای همراه با حرکات ثانویه شامل رفتارهای عادتی عضلات دیگر قسمت های بدن فرد
این رفتار ها در شروع یا در طی لکنت پدیدار می شوند و غالبا برای رها شدن ، پنهان نمودن یا تتصحیح ذناروانی گفتار بروز پیدا می کنند .
ناروانی کلامی متناسب با سن ، جنس یا موقعیت گفتاری فرد می تواند متغیر باشد . لکنت زمانی اتفاق می افتد که این ناروانی ها در ده درصد یا مقادیر بیشتری از گفتار پدیدار شود و مدت لکنت در گفتار فرد می تواند از نیم ثانیه تا سی ثانیه طول بکشد و معمولا در اکثر موقعیتها همراه با تنش عضلانی می باشد.
-علت علل لکنت زبان
بطور کلی محققین و متخصیصن بالینی که در حیطه تشخیص لکنت زبان فعالیت می کنند ، عقیده دارند که علت ایجاد لکنت یک عامل منفرد نیست بلکه یک مجموعه پیچیده می باشد .
از جمله علل مطرح شده منشا ژنتیکی آن است مکانیزم ایجاد کننده اش بطور دقیقی مشخص نشده است . یکی دیگر از مسایلی که در مورد علت لکنت از قدیم الایام مطرح بوده است مشکلات عاطفی و روانی می باشد .
قبلا تصور می شد که علت اصلی لکنت مشکلات روحی و روانی است . درحالیکه امروزه مشخص شده که این مشکل تنها در مورد اقلیتی از افراد لکنتی آن هم به همراه علل دیگر می تواند در بروز لکنت نقش داشته باشد .
افرادی نیز که اظهار می کنند ، در هنگام ملاقات با افراد جدید و نا آشنا و همچنین هنگام صحبت کردن با تلفن مشکلاتشان بیشتر می شود ، باید بدانند که این مسائل اغلب نتیجه لکنت می باشد نه علت ایجاد لکنت .
در طی سالها ، مدل ها و فرضیات متفاوتی در مورد علت ایجاد لکنت مطرح شده است . یکی از غالبرترین آنها براین اساس است که لکنت ممکن است به علت غیر طبیعی بودن بخش های پردازشگر مرتبط با گفتار در مغز باشد . تقریبا اولین مدل نوروفیزیولوژیک در ارتباط با لکنت در سال ۱۹۲۸ توسط اورتون و تراویس ارائه گردید و بدنبال آن تحقیقات در این زمینه به شکل های مختلف تا کنون اامه یافته است و از نتایج آنها در زمینه تشخیص دقیق و درمان مناسب ریشه ای استفاده شده است . ( اشکالات عملکردی مغز مانع از هماهنگی کافی و مناسب اجزاء سیستم گفتاری می شود .)
در تحقیقات جدید سعی براین بوده است که الگوهای فعالیت مغزی در افراد لکنتی شناخته شوند .
با استفاده از دستگاه Pet Scan (Positron Emission Tomography )
مغز افرادی لکنتی و غیر لکنتی از نظر عملکرد مورد مقایسه و بررسی قرار گرفت ، نتایج نشان دهنده وجود عملکرد مناسب قسمت هایی از مغز در هنگام خواندن متن و صحبت کردن در افراد لکنتی بود . همچنین سطوح فعالیتی هر دو نیمکره مغز در افراد لکنتی بیش از افراد غیر لکنتی بود ، که نشان دهنده درگیر بودن بخش های مختلف مغز افراد لکنتی در حین صحبت کردن و خواندن همینطور تلاش و تنشی است که همراه آن می باشد .
در بررسی های انجام شده در طی زمان و پس از گذشت حدود ۱ سال درمان پیوسته ، اسکن مغزی این افراد نشان داد که درگیری و فعالیت زیاد مغزی کاهش چشمگیری داشته است .
تشخیص لکنت اصولا می بایست توسط یک پاتولوژیست گفتار انجام شود و نوع ، شدت و پیش آگهی آن مشخص گردد .
- ارتباط مغز و گفتار
اساسا گفتار عالیترین عملکرد مغز ( سیستم عصبی مرکزی ) می باشد و از پیچیدگی خاصی برخوردار است . بطور کلی در لکنت زبان باید بدانیم که مشکل اصلی در مغز است نه در عضلات گفتاری .
اطلاعات بدست آمده براساس تحقیقات در طی سال ها نشان می دهد که تمامی توانایی های حرکتی بر اساس اطلاعات ورودی از طریق حس ها می باشند . زمانیکه یک فرد شروع به صحبت کردن می کند و کلمات را تولید می کند ، اطلاعات حسی از طریق مسیر های شنوایی ، لامسه و بینایی به مغز وارد شده ومنجر به تحریک فعالیت در بخش حرکتی مغز برای تولید روان تر و راحت تر کلمات می کند .
سخن پیچیده ترین مهارت حرکتی درسیستم عصبی می باشد و دارای حرکات عضلانی و مهارت های حرکتی بسیار پیچیده است . هنگامی که صحبت می کنیم ، راه می رویم می نویسیم یا موسیقی می نوازیم سیستم حرکتی – عضلانی ما فعالیتی بسیار پیچیده و دقیق را انجام می دهد که یادگیری آن بسیار مشکل است و نیاز به تمرین در طول زمان دارد لیکن زمانی که آنها را فرا گرفتیم ، می توانیم آن اعمال را بدون فعالیت شدید ذهنی و بدون فکر کردن انجام دهیم و حال اگر بخواهیم کنترل ارادی تر بر روی اعمال خود داشته باشیم انجام آن عمل دستخوش تغییرات می شود .
بیشتر افراد لکنتی عقیده دارند که این مسئله ( توجه ارادی برای کنترل ) عامل لکنت یا عامل تشدید لکنت آنها می باشد . یعنی اجازه نمی دهند تا مراحل تولید گفتار بتواند بطور اتوماتیک غعالیت خود را انجام دهد .
درمان لکنت با DAF
طی قرن اخیر مهندسین ایستگاههای رادیویی متوجه تاخیر انتقال صورت در مدار شنیداری شدند. و این موضوع موجب نگرانی کارکنان شده بود. یکی از محققین ارائه کرد که این تاخیر در گفتار گوینده اثر می گذارد.
در اوایل دستگاه DAF به شکل ساده ای ساخته می شد به گونه ای که هر ضبط و هر پخش را در این دستگاه با جابجا کردن در یک پخش صوت معمولی به سادگی می شد در گفتار ضبط و پخش شده تاخیر ایجاد کرد بدین ترتیب پیام ضبط شده بلافاصله پس از ضبط شدن پخش می شد که فاصله ی بین ۲ هد قابل تغییر بود و به همین علت می شد در آن تاخیر بوجود آورد. در عین حال از دکمه ی شدت صوت برای افزایش صدا به گونه ای استفاده می شد که فرد صدای خودش را نشود.
وقتی ما از اصطلاح پس نورد شنیداری تاخیر یافته استفاده می کنیم هدف ما تاخیر در راه هوایی می باشد . اگرچه در حالت عادی در هر دو مسیر و راه هوایی و استخوانی تاخیر همواره وجود دارد .
امروزه کار تنظیم هد ها بصورت الکترونیکی انجام می پذیرد که البته این موضوع سبب افزایش کمیت دستگاههای DAF شده است البته در دستگاههای قدیمی که از ضبط صوتهای قدیمی در آن استفاده می شده است چون صدا روی نوار ضبط می شود دسترسی به صدای فرد براحتی امکان پذیر است ولی در دستگاههای جدید باید خروجی مجزایی برای این کار تعبیه کرد.
- اثرات
تاخیر در پس نورد شنیداری اثر قابل ملاحظه ای بر گفتار فرد می گذارد دانشمندی بنام لی عنوان کرد که این موضوع موجب تاخیر در روند ریتم سرعت در روانی گفتار فرد می شود بویژه اگر این تاخیر ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلی ثانیه باشد که لی این موضوع را لکنت مصنوعی نامید که بعدها به نام اثر منفی لی شهرت یافت.
تحقیقات گسترده ای در این زمینه انجام شد در یکی از آنها اینگونه ارائه شده است که:
سرعت گفتار افراد حین خواندن متن بین ۹ تا ۵۱ درصد کاهش یافت البته در یکی از case ها سرعت گفتار افزایش یافته بود بطور کلی اثر DAF بر آنها به شرح زیر است:
تکرار هجا و صدا، کاهش سرعت گفتار، کشیده گویی و افزایش سطح بلندی صدا و کاهش سطح نوسانات و ارتفاع صوت
تحقیق دیگری بر روی ۱۵ نفر انجام شد که ۲ نفر قادر به صحبت کردن نبودند ۴ نفر مشکلات شدیدی داشتند ۸ نفر علاوه بر مشکلات عملکردشان رضایتبخش بود و اما یکنفر پس از دوبار پلک زدن به سادگی با این شرایط سازگار شد.
تحقیقات نشان می دهد که این تاخیرها در تکرار و بازنگری فرد کاهش قابل توجهی دارد . با توجه به این موضوع که این تاخیرها به سن افراد هم بستگی دارد و بر کودکان می تواند اثرات مخربی داشته باشد گزارشهایی نیز در مورد استفاده از DAF در فضای باز برای کودکان هم وجود دارد که موثر تر از بالشتکهای هدفون بوده است.
در شدتهای مختلف تحقیق شده و مشاهده شده است که پس نورد شنیداری طبیعی ۱۷۰ بوده که در این شدتهابه ۱۸۰ افزایش یافته و سپس دوباره به ۱۷۰ باز گشته است.
به علت گفتار افراد لکنتی ۱۲۰ کلمه در دقیقه بوه که با این افزایش شدت افزایش یافته و در شدت db75 به ۱۶۰ کلمه در دقیقه می رسید.
واکنش افراد سالم به DAF کاملاً با افرادی که نا روانی دارند متفاوت است. این شدت هنوز بصورت عملی به اثبات نرسیده و همواره تجربی است نه حدی که در بعضی افراد با شدت db 10+ پاسخی رضایتبخش حاصل می شود ولی در سایرین تا حدی شدت را افزایش می دهند تا بالاخره فرد در برابر تغییرات اعمال شده به زانو درآید .
عملکرد گفتار با تکیه بر دو سیستم استوار است ۱- پس نورد حس شنوایی ۲- و سیستم پس نورد حس داخل دهانی. که اگر ایندو همزمان همل نکنند گفتار دچار اختلال می شود. لکنتی ها بیشتر وابسته به حس داخل دهانی هستند در حالیکه افراد طبیعی وابسته به حس شنوایی و به همین علت است که این افراد تحت شرایط DAF گفتارشان بصورت از هم گسیخته در می آید.
در گذشته نظریاتی برای لکنت تحت شرایط DAF بود که به این لکنت، لکنت مصنوعی می گفتند که طی تحقیقی این کار مورد بررسی قرار گرفت و قضاوت کنندگان توانستند تفاوت بین گفتار افراد لکنتی تحت شرایط NAF و گفتار فرد غیر لکنتی تحت شرایط DAF را تشخیص دهند.
افراد لکنتی در ۳ کلمه ی اول طی NAF مشکل دارند و بعد روانتر صحبت می کنند ولی افراد سالم در چند کلمه ی اول مشکل ندارند و بعد دچار مشکل می شوند.
لکنت واقعی را می توان با الکترومیوگرافی از لکنت مصنوعی تشخیص داد. لکنت مصنوعی اغلب در اواخر جمله یعنی بعد از چند کلمه اول است ولی لکنت طبیعی اغلب در ابتدای جمله اتفاق می افتد در بعضی پژوهشها آمده که هرچه شدت لکنت فرد بیشتر باشد بهبودی تحت شرایط DAF بیشتر خواهد بود.
بعدها تصمیم گرفتند که بجای استفاده از اثرات زیانبار DAF و این مقایسه ها از اثر درمانی آن استفاده نمایند.
لاتزمن نیز بر موضوع شدت تاکید کرد و گفت که طی بررسی هایش افراد با لکنت شدید تحت شرایط DAF تنفسشان آرام شده و گفتار شان روان گشته اما همین افراد وقتی که در شرایط تاخیر ۲۰۰ میلی ثانیه قرار گرفته اند نا روانیشان افزایش یافته ، نتیجه، بهترین تاخیر پسنورد ۱۰۰ میلی ثانیه می باشد از زمانهای ۵۰ تا ۱۵۰ میلی ثانیه باید استفاده چرا که موثر ترند البته میزان تسهیل کنندگی به شدت لکنت بستگی دارد.
DAF در مقایسه با روش پژواک موثرتر ات DAF حدود %۵۰ از میزان لکنت و %۴۰ از اسپاسمهای لکنت کم می کند.
- نقش DAF در درمان
بطور کلی DAF استفاده های زیادی دارد از جمله تحقیقات و درمان
تاثیر DAF ممکن است پس از خاموش کردن دستگاه از بین برود و یا پس از خاموش کردن دستگاه ادامه یابد با افزایش مدت استفاده از DAF در ادامه بعد از خاموش کردن دستگاه اثرات DAF ادامه می یابد حال اگر این اثراتب مثبت باشد اثر درمانی مناسبی می تواند باشد کلرکی گزارش کرد که اگر از خود بخواهیم که بشدت تو دماغی صحبت کند در لکنتش اثر درمانی خواهد داشت. DAF سبب بوجود آمدن گفتار کشیده می شود توانایی بازبینی را افزایش می دهد و امکان حرکات پیشرو و پسرو را فراهم می کند.
سخنان ون راپیر در این زمینه بسیار موثر است و مطالبی را که ارائه کرد در ذیل می بینیم:
۱- باید به فرد بیاموزیم که تنها او نیست که لکنت می کند و دیگران هم می توانند لکنت کنند.
۲- می توان به او آموخت که می تواند در ناروانی اش تنوع ایجاد کند.
۳- می توان فرد را بسوی شدیدترین تخریب گفتار کشید تا بتواند با تنشها مقابله کند.
۴- می شود از فرد خواست که تحت شرایط NAF متنی را بخواند و سپس دستگاه را روی بالاترین شدت برد(البته برای مدت کوتاهی)
۵- می شود دکمه دستگاه درباره ی مخرب ترین زمان گذاشت و روی کمترین شدت باشد و وقتی که شروع به کلام کرد کم کم شدت صدا را افزایش داد تا او دچار مشکل شود.
۶- می توان فرد را بسوی هدایت و تمرکز بر حرکات لمس و مکانیسم گفتار باشد.
روش تشخیصی: از DAF می توانب رای تشخیص حساسیت نسبت به فشار روانی فرد دانست.
کنترل سرعت گفتار
عمده ترین اثر DAF کاهش سرعت گفتار است و این کاهش باعث می شود که فرد آمادگی کافی برای تولید آواها داشته باشد . استفاده از تنبیه و شرطی سازی گنشگر بسیار مورد تحقیق قرار گرفت اما شیهان در مخالت با این موضوع گفت: «… اگر قرار بود تنبیه (به هر شکلی که باشد) روشی کارآمد در درمان لکنت باشد لکنت در همان دوران خردسالی درمان می شد!»
باید به این کودکان یاد داد که کشیده و کندسخن گویند تا بتوانند به حد گفتار روان برسند در اینجاست که نیاز به دستگاه DAF قابل حمل احساس می شود.
درمان طراحی شده در ۳ مرحله سازماندهی شده بود که در واقع تکیه بر پایه کاهش سرعت گفتار کشیده گویی شروع ملایم و راحت گفتار آواسازی ممتد و …
درمان غیر رفتاری لکنت
تا به امروز درمانهای گوناگونی برای لکنت ارئه شده است و برخی از روش ها تا حد زیادی این اختلال را بهبود بخشیده اند . گفتار درمانی می تواند مانع از تبدیل لکنت به یک معضل شود . بنابراین توصیه می شود چه کودکانی که تازه علائم لکنت در آنها پدیدار شده و چه بزرگسالانی که مبتلا به لکنت می باشد حتما تحت نظر یک پاتولوژیست گفتار قرار گیرند.
- درمان های داروئی
داروهای بسیاری در درمان و کنترل لکنت زبان تاکنون مطرح شده و مورد بررسی قرار گرفته اند و در بسیاری از نقاط دنیا مورد مصرف داشته اند ، لیکن با توجه به پیچیدگی علت لکنت و مناطق درگیر شونده آن در سیستم عصبی ، تاکنون هیچ داروئی که تاثیر اساسی داشته باشد و بتواند بر روی تمامی افراد مبتلا به لکنت و انواع لکنت اثر داشته باشد یافت نشده است و برخی از داروها فقط به صورت مقطعی و کوتاه مدت در برخی افراد توانسته است لکنت راکمی کنترل کند . ولی با توجه به عوارض جانبی داروها بر روی کل بدن فرد ، مصرف آنها به طور پیوسته و طولانی توصیه نشده است .
- درمان از طریق دستگاه P.F.F
در سال های اخیر دستگاهای الکترونیکی جدیدی برای کاهش و از بین بردن لکنت ارائه شده اند که موفقیت خوبی نیز بدست آورده اند . دستگاه P.F.F یکی از این دستگاه ها می باشد که دارای اثرات درمانی بیشتری است . این دستگاه لمنت را بدون نیاز به آموزش خاص یا درمان اضافی ، با حفظ سرعت طبیعی گفتار و بدون ایجاد تغییر در تلفظ صداها به میزان ۷۰ تا ۸۰ درصد کاهش می دهد .
ـ این وسیله با تاثیر بر سیستم شنوایی و بخش پردازشگر شنیداری در مغز با ایجاد تغییراتی ظریف بر روی صدای فرد منجر به کاهش انقباضات در عضلات ناحیه حنجره و تار های صوتی شده در نتیجه فشار کمتری به عضلات حنجره وارد می آید . و این مسئله باعث کاهش تنش در اندام های گویایی شده و همچنین اضطراب فرد را در موقعیت های استرس زا کاهش می دهد .
با استمرار در استفاده از این دستگاه بصورت روزانه و پیوسته به تدریج فرد الگوی مناسب و اتوماتیک گفتاری را فرا گرفته و بهبودی پدیدار می شود . باید دانست که لکنت یک مشکل ارتباطی – رفتاری نیز می باشد ، بنابراین بهبودی آن نیازمند تغییر در الگوهای ارتباطی و حالات و رفتار های فرد و در نتیجه در روش زندگی است . بررسی های انجام شده بوسیله اسکن مغزی مشخص کرده که کاهش مشخصی در حین لکنت در فعالیت منطقه پردازشگر مرکزی سیستم نوایی در مغز ایجاد می شود .(Ingham,1997)
با استفاده از الکتروانسفالوگرافی (EEG) و اسکن مغزی مشخص شد مه استفاده از این دستگاه باعث تصحیح فوری فعالیت غیر طبیعی مغز در هنگام لکنت زبان می گردد (Kalinowsk;1997) به طور کلی هر محرک صوتی می تواند منجر به افزایش جریان خون در ناحیه پردازشگر مرکزی سیستم شنیداری در مغز شود . پردازشگر شنیداری یکی از سریعترین عملکردهای مغز است و قادر است وقایع اتفاق افتاده در چند هزارم ثانیه را تشخیص دهد و این عملکرد یصورت غیر آگاهانه است . مناطق کنترل آگاهانه مغز که شامل منطقه پردازشگر گفتار و زبان می باشد خیلی آهسته تر عمل می کند و تاخیرهای بیش از یکصد هزارم ثانیه بر روی آن تاثیر گذار است . ( Shea,1993 )
تاخیری در حدود پنجاه هزارم ثانیه می تواند بوسیله مرکز پردازشگر شنیداری و مناطق تلفیق کننده تشخیص داده می شود ، اما این میزان توسط منطقه پردازشگر زبان و گفتار قابل شناسایی نیست در نتیجه باعث می شود که جریان خون در این مناطق افزایش یافته و منجر به تصحیح جریان خون غیر طبیعی که در حین لکنت در این نواحی پدید می آید بشود و نهایتا بر روی گفتار و نظم حرکات عضلات مرتبط با گفتار اثر می گذارد . تاخیر کوتاه ایجا شده نمی تواند توسط مناطق زبانی و مناطق آگاهانه شناسایی شود و در نتیجه باعث از هم گسیختگی گفتار نمی شود . اساسا افزایش اطلاعات حسی می تواند منجر به پیشرفت کنترل حرکتی گفتار شود .
در پژوهش انجام شده توسط Braun و همکارانش در سال ۱۹۹۷ بر روی جمعی از افراد مبتلا به لکنت زبان مشخص شد که فعالیت در مناطق پردازشگر شنیداری و حس عضلات کاهش یافته است و برخی محققین نتیجه گرفتند که در لکنت در اثر کاهش فعالیت پردازشگرهای حسی می باشد و نتیجتا موجب کاهش انتقال اطلاعات از مناطق حسی به مناطق گفتار و زبان می شود . دستگاه P.F.F با استفاده از افزایش انتقال اطلاعات باعث بهبود لکنت زبان می شود .
- درمان از طریق دستگاه RhS ) Rhyt0hmic speech )
در بسیاری از بیماران مبتلا به لکنت و اختلالات گفتاری با منشا عصبی – عضلانی استفاده از یک وسیله ریتم ساز می تواند سرعت گفتار را به حد مطلوب برساند. همچنین می توان در فراگیری نوای گفتار ، تکیه ، آهنگ ، لهجه و حتی یک زبان جدید آن را مورد استفاده قرار داد . هر فردی با داشتن این دستگاه که توسط متخصصین گفتار درمانی بر اساس ارزیابی و تشخیص اولیه وی مختص او تنظیم گردیده ، می تواند کنترل مناسبی روی سرعت ، وضوح و بلندی گفتارش پیدا کند و توانمندیهای گفتارش را به محدوده طبیعی نزدیک نماید . کودکان مبتلا به اختلالات تولیدی و تاخیر در رشد گفتار و زبان و کودکان مبتلا به نقائص شنیداری از جمله افرادی هستند که از این دستگاه سود خواهند برد زیرا با این دستگاه می توانند ریتم کلامی را یاد گرفته و با آموزش توجه و تمرکز آنها بهتر می شود .
بیماران دیزآرتری به علت ضایعات و ضربات مغزی ، سکته مغزی و بیماریهایی مانند پارکینسون و همچنین بیماران مبتلا به آفازی و آپراکسی و افرادی که گفتار تند و دستپاچه دارند و دچار اشکال اساسی در سرعت گفتار شده اند ، با تمرین با این دستگاه می توانند سرعت و وضوح و بلندی گفتار خود را به حد مطلوب برسانند . اساس کارکرد این دستگاه ، نظم بندی کلمات و شروع راحت در ابتدای تولید گفتار به سبب تاثیر بر کشش واکه ها و هجابندی گفتار است .
زیرا فرضیه ها بر این اصل استوارند که ریتم ساز به علت آهسته کردن سرعت گفتار می تواند باعث کاهش سرعت گفتار لکنتی ها شود . از طرف دیگر صحبت کردن به صورت هجایی به علت کم شدن برنامه فعالیت برنامه ریزی حرکتی پیچیده مغز باعث گفتار روان تر می گردد . موزون شدن گفتار تحت تاثیر دستگاه ریتم ساز هم از عوامل دیگر کاهش لکنت م یباشد .
در طی بررسی که استیو در ۱۹۹۷ انجام داد ، مشخص شد که صحبت کردن با دستگاه ریتم ساز باعث ا زبین رفتن لکنت در حد ۱۰۰ درصد در نمونه های مورد مطالعه اش شده است و این حالت عنگامی اتفاق می افتند که دستگاه روی ۹۰ هجا در دقیقه تنظیم شده بود . کاربرد دیگر این دستگاه استفاده در مراکز تخصصی و استودیوهاست که در آموزش سخنرانان ، هنر پیشه ها ، بازیگران تئاتر و گویندگان تلویزیون و رادیو استفاده می گردد . این افراد می توانند با کمک این دستگاه اصوات خنثی ( مثل اِاِاِ در میان کلام ) به میان اندازی صداها ( مثل ِاِم ، اوهوم و … ) من من کردن حین گفتار را کاهش داده و حذف می نماید.
- استفاده از دستگاه بازخورد شنیداری تاخیر یافته (DAF)
مقدمه:
درمان لکنت شامل تکنیکها و متدهای مختلفی میباشد. روانتر لکنت کردن، روانتر صحبت کردن، برنامهی لیدکامب، دادن بازخورد شنیداری، الگودهی به خود، تنظیم تنفس و…؛ آگاهی از درمانهای مختلف درمانگران را به منظور انتخاب اینکه کدام روش صحیحترین روش است، سردرگم می کند.
درمانهای ابتدایی:
مناقشات زیادی در هنگام شروع مداخلات برای این گروه سنی وجود دارد و این مشکلی بس پیچیده است، چرا که درصد زیادی(نزدیک ۷۰%) از این کودکان به طور خود به خود بهبود می یابند. بری و امبروس در سال ۱۹۹۹ اظهار داشته اند که حدود ۷۴% از کودکان به طور طبیعی تا ۲ سال پس از شروع بهبود می یابند.
بعضی از درمانگران از جمله کورسی و بری(۱۹۹۷)،به جای مداخلهی فعال، مشاهدهی فعال را تا ۲ سال پس از شروع اختلال پیشنهاد کرده اند.
عوامل مختلفی هستند که میتوانند بر زمان درمان تأثیر بگذارند، بنابراین آگاهی از این عوامل در تعیین زمان مناسب برای مداخلات درمانی افراد این گروه مناسب میباشد؛ اگرچه خط مبناهایی برای زمان برنامههای درمانی مختلف تعیین شده(برای مثال برنامه لیدکامب)، اما مهم است که اختلالات همراه کودک را(زبانی، واج شناسی و…) در جهت پیش بینی زمان درمان و تصمیم گیری راجع به اینکه چه موقع مداخلات درمانی را آغاز کنیم، بشناسیم.
اعتبار روشهای درمانی
یک جنبهمهم از ارزیابی درمانهای مختلف زمانی است که، درمان به درستی اجرا شود؛ این جنبه مشخص میکند که آیا درمان با توجه به گزارشات تاریخی مؤثر بوده یا نه؟
سیاگل در سال ۱۹۹۰ اذعان داشت که درجهی تکرار یکی از سخت ترین قسمتهای اعتبار سنجی است. در تعدادی از مطالعات میزان تکرار در کفایتهای درمانی مورد توجه قرار گرفته است، با وجود این آنسلو در طی مطالعاتش روی تاریخچهی مداخلات درمانی در مورد لکنت، مشاهده کرد که مطالعات کمی تکرار شده اند که این یافته نشان دهندهی نیازی اساسی برای انجام مطالعات تکرار شوندهی بیشتر است.
برنامهی لیدکامب:
برنامهی لیدکامب یک درمان مستقیم رفتاری والدین بر کودکان پیش دبستانی مبتلا به لکنت است، که در دانشکدهی علوم بهداشت دانشگاه سیدنی و بخش لکنت خدمات بهداشتی بانکستون در سیدنی(استرالیا) طرح ریزی شد. در این روش گفتار درمانگر روش درمان را برای اجرا به والدین آموزش میدهد و به آنها یاد میدهد که چگونه شدت لکنت کودکشان را طبق یک مقیاس ۱۰ نمرهای، در محیط روزمرهی او تعیین کنند؛ این روش شامل دو مرحله است: در مرحلهی یک، تعداد جلسات بیش تر میباشد و نمره دهیها بیش تر بر اساس گفت و گوهای سازمان یافته میباشد، اما هنگامی که لکنت کودک کاهش یافت مرحلهی دو آغاز میشود و تعداد جلسات هم کم تر میشود.
از آنجا که برنامهی لیدکامب دستورالعمل خاصی ندارد و در این روش نیاز نیست که کودک الگوی گفتاری خود را عوض کند، یکی از بهترین برنامههای درمانی برای این گروه سنی محسوب میشود. مطالعات در خصوص مؤثربودن این روش روی کودکان بزرگتر(۷ تا ۱۱ سال) هنوز ادامه دارد.
بازخوردهای شنیداری هشداردهنده:
AAF یا بازخوردهای شنیداری هشداردهنده، شامل سیگنالهای گفتاری هشدار دهنده ای است که در نتیجهی آن گوینده صدای خود را به صورت متفاوتی دریافت میکند.
انواع مختلفی از AAF وجود دارد که شامل: FAF,DAF و MAF میباشد.
AAF روشی است که به وسیلهی کاهش سرعت گفتار باعث کاهش لکنت کودک میشود.
DAF یا کشیده گویی به طور گسترده جهت کاهش لکنت در جوانان و بزرگسالان مبتلا به لکنت استفاده میشود در مراحل اولیهی استفاده از DAF یک تأخیر ms250 ایجاد میشود که موجب ایجاد گفتار آهسته و کشیده میشود. ۲۵ گام برای اجرای این برنامه وجود دارد که حداقل زمان لازم برای کامل کردن این برنامه ۱۱۰ دقیقه میباشد.
FAF یا بازخورد فرکانسی هشدار دهنده در گفتار افراد(چه به صورت افزایش فرکانس، چه کاهش آن) که بین تا ۱ اکتاو روی فرکانس صوت فرد تأثیر میگذارد. مطالعات نشان داده اند که استفاده از FAF نسبت به DAF ناروانی کم تری را تولید میکند.
MAF یا بازخورد شنیداری ماسک شده، که در این روشنویز از طریق هدفون به گوش فرد می رسد و باعث میشود که شخص لکنت خود را در تمام موقعیتهای روز کنترل کند، با این حال در استفاده از این روش به نتایج قاطعی دست نیافتهاند.
AAF به ویژه FAF با کاهش طبیعی بودن گفتار میتوانند شدت لکنت را در شرایط سخت گفتاری کاهش دهد، اما با این حال شواهدی مبنی بر مفید بودن AAF برای استفاده در کودکان زیر ۹ سال به دست نیامده است.
برنامهی قوانین روانی(FRD)
برنامهی FRD برای کودکان پیش دبستانی و دبستانی طراحی شد، در ابتدا با نام برنامهی قواعدی برای گفتار خوب شهرت داشت و شامل ۱۰ قانون برای روان تر صحبت کردن بود.
این قوانین شامل ۳ بخش بود، قواعد جهانی، قواعد اولیه و قواعد ثانویه. در این برنامه به این نکته توجه شده که همهی کودکانی که لکنت میکنند، نیاز به هر ۱۰ قانون ندارند.
قوانین روانی: قوانینی که همهی کودکانی که لکنت میکنند، از آنها استفاده میکنند. این قواعد شامل: کاهش سرعت گفتار، گفتن هر کلمه یک مرتبه و گفتن آن کلمه به صورت کوتاه میباشد.
گفتار درمانگران گزارش کردند که کاهش سرعت گفتار تأثیر خوبی روی کودکانی که لکنت میکردند، داشت. قانون گفتن هر کلمه فقط یک بار در جهت کاهش تعداد تکرارها (مثال: تکرار کل کلمه، تکرار بخشی از کلمه، تکرار یک هجا از کلمه) استفاده میشود.
و گفتن کلمه به صورت کوتاه نیز جهت کاهش کشیده گویی طراحی شد.
اگر مشکلات جریان هوا و یا حنجره دیده شود، قواعد اولیه اجرا میشوند. این قواعد شامل:استفاده از تنفس گفتاری و جعبهی(Start Mr box) است، که در استفاده از قانون تنفس گفتاری صحبت کردن با هوای بازدمی برای کودک برجسته میشود، علاوه بر این کودک یاد میگیرد که جهت داشتن شروع آسان در آواسازی، حرکات تار صوتی را به آرامی شروع کند.
و در آخر اگر رفتارهای ثانویه وجود داشت، قانونهای ثانویه اجرا میشوند که شامل: لمس اندامهای گفتاری به آرامی، و اینکه فقط از اندامهای گفتاری برای صحبت کردن استفاده شود، است.
در قانون آخر روش تماس نرم و ملایم به کودکان آموخته میشود چرا که اگر آنها اندامهای تولید کننده را سفت ببندند، تنفس گفتاری و در نتیجه تولید گفتار قطع خواهد شد.
تحقیقات نشان داده که استفاده از این روش برای درمان کودکان این گروه سنی مؤثر بوده و آنها توانسته اند روانی درگفتار را تا ۲ سال حفظ کنند.
برنامه روانی Morterey
برنامهی روانی Morterey در سال ۱۹۷۸ توسط دین و ون کرک طراحی شد، این برنامه که یک برنامهی ساختار درمانی برای کودکان پیش دبستانی و دبستانی میباشد، جهت فراهم سازی ۲ برنامهی پیشنهادی دیگر برای روانی، فراهم آمده است:Gilcu و DAF.برنامهی Gilcu بر مبنای قوانین شرطی شدن عامل در شرایطی که برنامهی ساختاری استواری برای استحکام بخشیدن گفتهها وجود دارد، است.
برنامهی DAF برای نوجوانان به کار میرود تا به آنها کمک کند تا با الگویی آهسته بخوانند در شرایطی که تمام کلمات کشیده هستند.
برنامهی جامع درمانی لکنت برای کودکان مدرسه رو (GSP-SC)
در این برنامه جنبههای نگرشی و روانی لکنت و لکنت آشکار مورد هدف قرار میگیرد.
GSP به دنبال رسیدن به ۴ هدف عمده است: اهداف مربوط به گفتار، اهداف نگرشی و روانی، اهداف مدیریت خود و اهداف محیطی.
آموزش توانایی افزایش روانی، تغییر حالات روانی و نگرش ها و دخیل کردن خانواده در درمان نیز از جملهی این هدفهای درمانی هستند.
تنظیم تنفس
تنظیم تنفس برای کمک به افراد دارای لکنتی که میدانند چه موقع لکنت میکنند، طراحی شده است در این روش درمانگر آموزش چگونگی قطع یا جلوگیری از لکنت را هنگام وقوع و همچنین پاسخگویی کامل که مستلزم جریان منظم هوا در طی گفتار است را میدهد.
این تکنیک مستلزم آگاه سازی، آرام سازی، انگیزه و تولید میباشد.
الگودهی به خود
در گذشته با عنوانهای مشاهده خود و یا خودت الگوی خودت، شناخته میشده است.
الگودهی به خود شامل آموزش فرد در جهت استفاده از مشاهدهی رفتارهای بدون خطا و توسعه و گسترش دادن آنها است. الگودهی به خود مداخلهای است که در آن فرد یک نوار ویدئویی ۲تا ۴ دقیقهای از خودش را مشاهده میکند و پس از آن سعی در گسترش رفتارهای مساعد میکند.
این روش با توجه به تواناییهای کودک در بازخورد دادن به خود ممکن است مفید باشد یا نه؟!
روش درمانی Synergistic
بلوم و کوپرمن در سال ۱۹۹۹ این روش را برای درمان کودکان مبتلا به لکنت ابداع کردند. این مدل برای یکپارچه سازی فاکتورهای فیزیولوژیکی و یا فاکتورهای زبان گفتاری اهمیت قائل میشود. برای مثال:(تنفس، صوت، تولید و شنوایی)، اجزای نگرشی و روانی و محیط ارتباطی برای مثال:(تأثیرات اجتماع، کاربرد شناسی ارتباطات و تأثیرات خانواده).
پایهی روش درمانی Synergistic بر مبنای آموزش اصول مرتبط برای تولید گفتار نرمال میباشد. بلوم و کوپرمن معتقدند که آموزش مکانیسم تولید گفتار نرمال است که در نتیجهی آن شخص میتواند در مورد روند آواسازی، تولید و تنفس، یاد بگیرد.
درمان کودکان لکنتی پیش دبستانی:
برای کودکان زیر ۶ سال پاسخهای شرطی برای درمان لکنت بسیار مؤثر بودند. پاسخهای شرطی ممکن است بلافاصله بعد از لکنت رخ دهند یا به عنوان جزئی از ساختار عملکرد شرطی یک برنامهی حفظ کننده، استفاده شوند.
با توجه به مطالعات صورت گرفته مشاهده شده که اجرای این روش موجب کاهش چشم گیر لکنت در کودکان شده و در بین برنامههایی که این روش را به کار میبرند، لیدکامب جزء برنامههایی بوده که بیش ترین تأثیر را داشته است.
نتیجه:
برای پیشرفت یک برنامهی درمانی برای کودکانی که لکنت میکنند، درمانگر باید عوامل مختلفی را در نظر بگیرد و مناسب ترین روش را انتخاب کند.
روش انتخابی باید در برگیرندهی رفتارهای آشکار و پنهان باشد. بنت در سال ۲۰۰۶ در مورد ABC لکنت نوشت، که شامل:موثر و کار آمد بودن روش درمانی، رفتاری بودن آن، و درمان اجزای شناختی لکنت میباشد.
یک برنامهی درمانی باید شامل همهی جنبههای اختلال باشد؛ به این منظور وظیفهی درمانگران شامل انتخاب یک روش کامل و ابزارهای ارزیابی مشاهده مبنا که مناسب اهداف نیازهای مراجع باشد، است.
منبع
سایت آقای ابراهیم برزگر (آسیب شناس گفتار و زبان)